4 meiconcert 2024: ‘Annelies’

Op zaterdag 4 mei 2024 voeren wij het herdenkingsconcert ‘Annelies’ uit. Dat doen wij aansluitend aan de dodenherdenking in de Prinsentuin, in de Grote of Jacobijnerkerk van Leeuwarden. ‘Annelies’ is een koorwerk van James Whitbourn, voor koor en sopraan-soliste, met begeleiding van klarinet, viool, cello en piano. De teksten zijn vrijwel geheel (vertaalde) citaten uit het dagboek van Anne Frank.

De uitvoerenden zijn:
Sopraan-soliste: Kaiyi Min
Begeleiding: Marco Danesi: klarinet, Michelle Brunt: viool en Annette Scholten: cello en op vleugel: Frans Douwe Slot.
Alles onder leiding van dirigent Tjalling Wijnstra.

Op 4 mei herdenken we in Nederland iedereen die in een oorlog, waar ook ter wereld, is omgekomen of vermoord. Dat is heden ten dage de gebruikelijke omschrijving, maar bij velen van ons zullen de gedachten tijdens die twee minuten stilte toch vooral uitgaan naar de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en dan met name naar de 6 miljoen Joden die weggevoerd en in de concentratiekampen vermoord zijn. In Nederland denken we dan ook al snel aan Anne Frank die met haar dagboek – het meest vertaalde Nederlandse boek ooit – als geen ander ons een inkijk geeft in wat die oorlog voor de Joodse mensen heeft betekend.

Dat dagboek heeft als inspiratie gediend voor Annelies van de Engelse componist James Whitbourn, dat Koninklijk Toonkunstkoor Concordia uitvoert in het 4 meiconcert 2024 in de Grote of Jacobijnerkerk in Leeuwarden. Het werk is genoemd naar haar volledige voornaam, voluit heette zij namelijk Annelies Marie Frank.

James Whitbourn (Kent, 1963) had al verscheidene veelgeprezen werken voor koor en orkest op zijn naam staan toen hij in 2005 de samenwerking aanging met de eveneens Engelse schrijfster en dichteres Melanie Challenger. Zij schreef een libretto op basis van teksten uit het Dagboek van Anne Frank en hij zette die op muziek. Dit alles met de uitdrukkelijke toestemming van de Anne Frank Stichting.

Het werk dat uit deze samenwerking is ontstaan zou je een modern oratorium kunnen noemen. Het wordt uitgevoerd door Toonkunstkoor Concordia, een sopraansolist en een kamermuziekensemble bestaande uit een klarinet, een viool, een cello en een piano. De teksten uit het dagboek, in het Engels maar een enkele keer ook in het Nederlands, worden gezongen door de sopraan en het koor geeft in de meerstemmige gedeeltes daarop commentaar. Het is geen typisch Joodse muziek geworden maar het gebruik van genoemde instrumenten in de begeleiding stroken wel met de Joodse traditie. En er zitten zeker Joodse elementen in het werk zoals een orthodoxe klaagzang en verwijzingen naar de Klezmermuziek. Maar evenzeer refereert Annelies op sommige plekken aan de muziek die Anne Frank gekend moet hebben: musicalmelodieën, hits uit die tijd en Duitse volksliedjes.

Annelies bestaat uit 14 delen die de onderduikperiode van juli 1942 tot augustus 1944 beslaan. Het begint met een dagboekfragment uit april 1944. De onderduikers horen geluiden achter de boekenkast, stampende laarzen, Duitse bevelen, en daarbij hun eigen angstige ademhaling en bonkende harten: ze worden niet gevonden maar het is de voorbode van wat vier maanden later werkelijkheid zal worden. De delen daarna verhalen van de noodzaak tot onderduiken, de vraag waar dat moet, de angst die het oplevert. Maar er zijn ook de gedachten aan de buitenwereld waar ze ooit weer aan hoopt deel te kunnen nemen. Halverwege komt weer de herinnering boven aan de razzia’s in de straat in het begin van de onderduik maar dan volgt meteen een Kyrie waarin het vertrouwen in  God wordt uitgedrukt. Amsterdam wordt gebombardeerd maar op 6 juni 1944 hoort Anne in het Achterhuis van D-Day en gloort de hoop. De invasie komt dat jaar echter niet tot in Amsterdam en uiteindelijk is daar op 4 augustus de inval in het Achterhuis en de trein naar Westerbork en Bergen-Belsen waar zij in maart 1945 is omgekomen.

Annelies eindigt met enkele citaten uit het Dagboek die toen maar ook nu nog en in alle tijden opgeld doen:     

“Als ik naar de hemel kijk, denk ik, dat alles zich ten goede zal wenden.”
“Ik weet dat er in welke omstandigheden ook een troost voor elk verdriet is.”

Annelies is een boeiend en ontroerend werk, dat ons er ten diepste bewust van maakt dat we deze zwarte periode nooit mogen vergeten. Het is Koninklijk Toonkunstkoor Concordia een eer het in dit Herdenkingsconcert te mogen uitvoeren.

Jubileumconcert op 24 november 2024: Earth Canto

Koninklijk Toonkunstkoor Concordia bestaat 150 jaar!
In dit kader wordt ‘Earth Canto’ uitgevoerd, een muziekstuk dat speciaal voor deze gelegenheid is gecomponeerd door Tjalling Wijnstra.

Hij maakt in deze Canto gebruik van gedichten van de Amerikaanse dichteres Emily Dickinson. Zij vertolkte in de 19e eeuw haar verwondering over de schoonheid en onbeheersbare kracht van de natuur.
De componist wil zijn bezorgdheid uiten over het voortbestaan van de aarde en oproepen tot meer respect en liefde voor de natuur waarvan de mens zelf deel uitmaakt. ‘Earth Canto’ is daarmee een boodschap van zorg en hoop, een oproep om het tij te keren.

De uitvoering is op zondagmiddag 24 november dit jaar, in de Harmonie in Leeuwarden, aanvang 14.30 uur.
Op deze zondagmiddag beleven wij de première van ‘Earth Canto’.
De uitvoerenden zijn:
Dirigent en componist Tjalling Wijnstra
Koninklijk Toonkunstkoor Concordia
Sopraansolist Aylin Sezer
Orkestbegeleiding Filharmonie Noord

Podcast over Earth Canto

Hoe het gehele proces van ‘Earth Canto’ tot stand komt, gaan we volgen via een podcast-serie.
Om deze serie te kunnen bekostigen is een crowdfunding opgestart. Elke bijdrage welkom! Doneren kan simpelweg via de volgende link: https://steunactie.nl/actie/ongekend-mooie-podcast-het-creatieve-proces-achter-een-compositie/-33260
Er worden vier afleveringen gemaakt met elk een eigen invulling. Host in de podcast is Marc Queré, de technische uitvoering is in handen van Jeffrey Smienk.

Aflevering 1, Titel: Earth Canto
In de eerste aflevering gaat Tjalling in gesprek met Marc over wie hij is, zijn diepere beweegredenen,
zijn inspiratie, de gedichten van Emily Dickinson en wat verder nog op tafel komt.

Aflevering 2, Titel: Een kijkje in de keuken van Concordia.
Wat zijn door de jaren heen de hoogtepunten geweest, maar vooral ook de hobbels. Hoe heeft het koor steeds weer op kunnen bloeien. Wat maakt dat mensen zolang lid blijven. Wat biedt het zingen in een koor je? Is het bv. de verbinding, de beleving of wat? In deze aflevering komen koorleden aan het woord, die al langer zingen bij Concordia. Wat waren door de jaren heen de hoogte- en dieptepunten? We vragen koorleden om hierover in de podcast in gesprek te gaan met elkaar en de host.

Aflevering 3, Titel (nog onbekend)
De verbinding met jeugd, jongeren in de leeftijd van de middelbare school. Tjalling vertelt zijn verhaal vanuit zijn zorgen over de aarde. De aarde is zo mooi, laten we die vooral behouden en er goed voor zorgen. Dat is de verbindende factor/ de brug met jongeren, die het zullen moeten doen met de aarde zoals wij die aan hen nalaten. Jongeren maken zich daar ook zorgen over. Het Stedelijk Gymnasium heeft drie leerlingen bereid gevonden om mee te werken aan een klein project, dat afgesloten wordt in de podcast in een gesprek met Tjalling, de gedichten van Emily Dickinson zullen centraal staan. De leerlingen kunnen daar hun eigen bewerking van maken en dat in de podcast bespreken met Tjalling.

Aflevering 4, Titel: Meet en Greet
Direct aansluitend aan het concert op 24 november 2024 zullen aan een tafel in de foyer reacties en reflecties gepeild worden bij mensen die van te voren gevraagd zijn om iets te vertellen over hoe ze het gevonden hebben. Bezoekers, de leerlingen uit de podcast, koorleden, orkestleden en Tjalling. Ook kunnen mensen die nog iets toe willen voegen even aansluiten aan de tafel. Dit is dan de laatste podcast.

De eerste drie afleveringen zullen in september, na de zomervakantie, op alle kanalen te beluisteren zijn.

Eerdere concerten van Concordia

zaterdag 18 november 2023
‘Muziek van verlangen en troost’. Een mix van muziek over een periode van 150 jaar geleden tot nu. Muziek van bekende componisten zoals Rossini, Brahms, Schubert en Haydn en van minder bekende componisten zoals Egil Hovland, Eleanor Daley en Bob Chilcott. (Voor nadere gegevens zie flyer)

zaterdag 18 maart 2023
‘Sunrise Mass’ van Ola Gjeilo en ‘Mass’ van Steve Dobrogosz (voor nadere gegevens zie flyer)

vrijdag 4 november 2022
‘Gloria’ van Francis Poulenc en ‘Ein deutsches Requiem’ van Johannes Brahms (voor nadere gegevens zie flyer)

zondag 14 april 2022
‘Matthäus Passion’ van Johann Sebastian Bach, door Concordia opgedragen aan haar repetitor/pianiste Griet Talsma (voor nadere gegevens zie flyer)

zaterdag 27 november 2021
‘Oratorio de Noël’ van Camille Saint-Saëns

vrijdag 22 november 2019 
‘Messa da Requiem’ van Giuseppe Verdi (voor nadere gegevens zie flyer)

zaterdag 4 mei 2019
‘Requiem’ van Christopher Wood (voor nadere gegevens zie flyer, artikel in het Friesch Dagblad en recensie in de Leeuwarder Courant)

donderdag 22 november 2018
samen met operakoor Amadeus: ‘Canto General’ van Mikis Theodorakis (nadere gegevens zie flyer, ons promotiefilmpje op YouTube en het artikel in de Leeuwarder Courant over de Canto en onze uitvoering ervan)

zondag 17 december 2017
‘Weihnachtsoratorium’ van Johann Seb. Bach (nadere gegevens zie flyer)

vrijdag 10 maart 2017
‘Messe Nr. 2 in G-Dur’ van Franz Schubert, ‘Nänie’ van Johannes Brahms, ‘Symfonische dansen Nrs. 1 & 4’ van Edvard Grieg en ‘Mass’ van Steve Dobrogosz (zie flyer).
Voor de recensie in de Leeuwarder Courant klik hier.

zondag 6 november 2016
‘Messe in C’ van Josef Rheinberger, ‘Dona nobis pacem’ van Peteris Vasks, ‘Kol nidrei’ van Max Bruch, met als solist de jonge cellist Caspar Westerman, en ‘Sunrise Mass’ van Ola Gjeilo (zie flyer)

zondag 20 maart 2016
‘Matthäus Passion’ van Johann Sebastian Bach in de bewerking dd. 1841 van Felix Mendelssohn Bartholdy (zie flyer)

vrijdag 27 november 2015
‘Requiem in C’ van Charles Gounod en ‘Mis in D’ van Antonin Dvorak (zie flyer)

woensdag 29 april 2015
samen met operakoor Amadeus: ‘Elias’ van Felix Mendelssohn Bartholdy (zie flyer)

zondag 2 november 2014 (Allerzielen)
‘Ein deutsches Requiem’ van Joh. Brahms (zie flyer)

zondag 4 mei 2014 (Dodenherdenking)
‘Memoriam Facimus’ en ‘Gebed om vrede’ beide van Bernard Smilde (zie flyer)

woensdag 13 november 2013
‘Requiem’ van Wolfgang Amadeus Mozart (zie flyer)

donderdag 21 maart 2013
‘Messiah’ van Georg Friedrich Händel (zie flyer)

zondag 28 oktober 2012
‘Carmina Burana’ van Carl Orff (zie flyer)

Goede Vrijdag 6 april 2012
‘Matthäus Passion’ van Johann Sebastian Bach (zie flyer)

vrijdag 18 november 2011
‘Stabat Mater’ van Josef Gabriel Rheinberger, ‘Missa Festiva’ van Alexander Gretchaninoff, ‘Requiem’ van Bob Chilcott (Nederlandse premiëre), en ‘The Lord is my Shepherd’ van John Rutter (zie flyer)

zaterdag 9 april 2011
‘Die Passion’ van Heinrich von Herzogenberg (zie flyer)